Тарихы
КОКП ОК мен КСРО Министрлер Кеңесінің Қаулысымен Семей облысында 1947 жылы Семей ядролық сынақ полигоны құрылды, онда 1949-1989 жылдар аралығында ядролық қару сынақтары жүргізілді.
Осы сынақтар нәтижесінде полигонға іргелес жатқан елді-мекендер ұзақ жылдар бойы радиоактивті ластану әсеріне ұшырады.
Радиациялық-гигиеналық жағдайды бақылау және халық денсаулығын бағалау мақсатында 1957 жылы Семей қаласында арнайы медициналық құпия мекеме – КСРО Денсаулық Сақтау Министрлігінің №4 Диспансері ашылды.
Диспансер жұмысын «Аса құпия» грифімен жүргізді. СЯП жұмысын басқаратын Әскери мекемемен қандай да бір байланысқа түсу тыйым салынды.
КСРО ыдырауынан кейін, ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың 1991 жылдың 29 тамызындағы №409 Жарлығымен Семей ядролық сынақ полигоны жабылды.
1991 жылдың тамызында №4 Диспансер негізінде Қазақ КСР ДСМ Радиациялық медицина және экология институты құрылды.
ҚР Үкіметінің 1998 жылдың 25 желтоқсанындағы №1335 Қаулысы негізінде ҚР ДСМ Радиациялық медицина және экология институты «Радиациялық медицина және экология ғылыми-зерттеу институты» РМҚК деп қайта құрылды.
ҚР Үкіметінің 2018 жылдың 19 қазанындағы №666 Қаулысы негізінде «Радиациялық медицина және экология ғылыми-зерттеу институты» РМҚК «Семей Медицина университеті» Коммерциялық емес Акционерлік Қоғамының радиациялық медицина және экология ғылыми-зерттеу институты» болып қайта құрылды.
Ғылыми бөлімшесі
РМжЭ ҒЗИ ғылыми бөлімшесі уақытша ғылыми ұжымдар құру арқылы жұмыс істейді. Негізгі қызметтері:
- радиациялық және басқа да техногендік факторлардың қоршаған ортаға, адамдар мен жануарларға әсерін зерттеуге;
- эмпирикалық модельдер мен сыртқы орта объектілеріндегі қалдық радиацияның мазмұны бойынша радиациялық жағдайлар мен сәулеленудің тиімді дозаларын реконструкциялауға;
- ядролық полигондар қызметінің салдарын барынша азайту жөніндегі орта және алыс мерзімді бағдарламаларды әзірлеуге бағытталған.
РМжЭ ҒЗИ базасында СЯСП қызметінің нәтижесінде радиациялық әсерге ұшыраған Қазақстан Республикасы халқының Мемлекеттік ғылыми автоматтандырылған медициналық тіркелімі құрылды және жұмыс істейді. Тіркелімнің негізгі міндеттері:
- радиациялық әсерге тікелей ұшыраған адамдардың және олардың кейінгі ұрпақтарының ұзақ мерзімді дербес есебін қамтамасыз ету;
- сәулелену дозаларын есептеу;
- денсаулық жағдайының мониторингі, зардап шеккен азаматтардың денсаулығының зақымдануын объективті бағалау;
- сәулеленген популяциядағы аурушаңдық пен өлімге радиациялық фактордың әсерін зерттеу;
- деннсаулық салдарын азайту үшін оңтайлы стратегияларды дамыту.
Клиникалық бөлімше
РМжЭ ҒЗИ клиникасы екі бөлімшеден тұрады:
Консультативтік-диагностикалық бөлімі (бір ауысымда 120 келу қуаты) заманауи жоғары ақпараттық диагностикалық әдістерді, радиациялық әсерді индикациялауды және соматикалық аурулардың дамуындағы радиациялық фактордың рөлін қолдана отырып, халықты тереңдетіп тексеруді жүргізеді. Консультациялық-диагностикалық бөлімшенің міндеттері ерте тексеру болып табылады: онкологиялық аурулар, жүрек-қан тамырлары аурулары, қан аурулары, қалқанша безінің аурулары.
Оңалту бөлімшесі (40 төсекке, оның ішінде тәулік бойы жұмыс істейтін 30 төсекке, күндізгі стационардың 10 төсегіне) ерте мүгедектікті, сырқаттанушылықты және өлімді азайта отырып, экспонатталған аудандар халқының еңбекке қабілетті жасын және өмір сүру ұзақтығын ұлғайта отырып, денсаулығын уақтылы қалпына келтіруге және сақтауға көмектеседі.
РМжЭ ҒЗИ базасында Өңірлік ведомствоаралық сараптамалық кеңес жұмыс істейді, ол аурулар мен өлім-жітімнің иондаушы сәулеленудің әсерімен себеп-салдарлық байланысына сараптама жүргізеді. Сараптамалық кеңестің қорытындысы зардап шеккен адамдардың әлеуметтік жеңілдіктер алу мақсатында халықты әлеуметтік қорғау органдарына жүгінуі үшін негіз болып табылады.
Сараптамалық кеңес
Өңірлік сараптама кеңесінің қызметі
2000 жылдан бастап РМжЭ ҒЗИ-да жұмыс істейтін өңірлік ведомствоаралық сараптамалық кеңес (бұдан әрі-ӨСК) радиациялық факторлардың әсерінен аурулардың, мүгедектіктің және өлімнің байланысын бағалау бойынша сараптамалық-консультациялық жұмыс жүргізеді.
Өңірлік сараптамалық кеңес құрамына «СМУ» КеАҚ РМжЭ ҒЗИ қызметкерлері мен денсаулық сақтау ұйымдарының бейінді мамандары кіретін алқалы орган болып табылады.
ӨСК қызметі мынадай нормативтік-құқықтық актілермен реттеледі:
- «Семей ядролық сынақ полигонындағы ядролық сынақтардың салдарынан зардап шеккен азаматтарды әлеуметтік қорғау» туралы 18.12.1992 ж. № 1788-ХІІ ҚР Заңы;
- «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі» туралы Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шілдесіндегі Кодексінің 7 – бабының 76- тармақшасымен;
- Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің 2020 жылғы 30 қарашадағы № ҚР ДСМ-217/2020 «иондаушы сәулеленудің әсеріне байланысты аурулардың тізбесін және себептік байланысты белгілеу қағидаларын бекіту» туралы бұйрығы;
- 1998 жылғы 23 сәуірдегі № 219 « Халықтың радиациялық қауіпсіздігі» туралы ” ҚР Заңы;
- «Аурулардың иондаушы сәулеленудің әсерімен себептік байланысын анықтау бойынша ведомствоаралық сараптамалық кеңестердің жұмысын ұйымдастыру» әдістемелік нұсқаулықтары, 2005 ж.;
- «Семей ядролық полигонында сынақтар жүргізу кезінде ластанған аумақтарда тұратын тұрғындарда иондаушы сәулеленудің тиімді баламалы дозаларын бағалау» әдістемелік ұсынымдары, 2010 ж.;
- «Ведомствоаралық сараптамалық кеңестердің жұмысында ядролық қаруды сынау нәтижесінде сәулеленген ата-аналардан туылған адамдарда радиациялық әсердің жанама әсерлерімен байланысы бар аурулардың тізбесін қолдану» әдістемелік ұсынымдары, 2014 ж.
Семей полигонында ядролық қаруды сынау нәтижесінде қалыптасқан нақты тұлғалардың жеке тиімді сәулелену дозаларын есептеу радиациялық медицина және экология ҒЗИ мамандары әзірлеген әдістемеге сәйкес жүргізіледі (ҚР ДСМ 19.11.2010 ж. бекіткен). Бұл әдістеме Қазақстан Республикасының 18.12.1992 ж. №1787-XII, «Семей ядролық полигонындағы сынақтар салдарынан зардап шеккен азаматтарды әлеуметтік қорғау» туралы Заңының негізгі ережелеріне Қазақстанның үш облысының зардап шеккен аудандарының аумақтарын радиациялық қауіпі бар аймақтарына бөлу бөлігінде бейімделген.
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 30 сәуірдегі № ҚР ДСМ-217/2020 бұйрығы «Иондаушы сәулеленудің әсерімен байланысты аурулардың тізбесін және себептік байланысты анықтау қағидаларын бекіту» туралы бұйрығымен өтініш берушілер сараптама кеңесіне ұсынатын құжаттардың тізбесі анықталды, қарастырғаннан кейін сараптау комиссиясы иондаушы сәулелену аурудың пайда болу себебі (әлде өлім) болуына немесе болмауына қатысты қорытынды шығарады.
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 30 қарашадағы № ҚР ДСМ-217/2020 «иондаушы сәулеленудің әсеріне байланысты аурулардың тізбесін және себептік байланысты белгілеу қағидаларын бекіту» туралы бұйрығы.
Сараптамалық кеңестің қызметтеріне ақы төлеуге арналған деректемелері:
Радиациялық Медицина және Экология Ғылыми-Зерттеу Институты жанындағы өңірлік сараптамалық кеңес. «Семей медицина университеті» Коммерциялық емес акционерлік қоғамы nii.rm@med.mail.kz 071407, Абай облысы, Семей қаласы, Гагарин көшесі, 258. тел. 8(7222) 77-42-01
«Қазақстан Халық банкі» АҚ
БСН: 190240004938
ЖСН: KZ166010261000069831
ЖСН: kz346010261000060001-бағам бойынша рубльмен есептеу үшін
КТС: 859 КБЕ-16
- 4000 тг. – Аурулардың иондаушы сәулеленудің әсерімен себептік байланысын сараптау.
- 2000 тг. – Тиімді эквивалентті дозаны есептеу.
- 800 тг .- ҚР бойынша почта аударымы.
- 2500 тг. – ТМД бойынша пошта аударымы.
